Naharay fitoriana maherin’ny 850 amin’ireo faritany efatra ny eo anivon’ny Fitsarana misahana ny ady amin’ny fanjakana (TA), hatry ny omaly.

     Anisan’ny misongadina amin’ireo fitoriana sy fitarainana ireo ny avy amin’ny antoko lehibe, toy ny MMM, HVM, MTS, Mapar ary ny Tim, araka ny fampitam-baovao.

Miompana amin’ny propagandy mialoha ny fotoana na ny fividianana vaton’ny mpifidy ary koa ny vokatra tsy mitovy ireo fitarainana sy fitoriana voaray ireo.

     Ho an’ny any Mahajanga, 180 ireo fitoriana voarain’ny TA. Toamasina naharay 182 raha 200 kosa ny any Fianarantsoa ka anisan’izany ny an’ny Mapar. Ho an’ny faritra Diana, 76 ireo fitoriana sy fitarainana voaray. Tsy mbola voaray kosa, ny any Sava. Ny any Toliara, 250 ary maherin’ny 100  ho an’ny eto Antananarivo.

Afaka mampiakatra amin’ny dingana ambony ireo mpitory

Tsiahivina fa nifarana tamin’ny 6 ora maraina teo ny fe-potoana farany fametrahana izany amin’ny TA. Mbola afaka mampiakatra ny raharaha eny amin’ny filankevi-panjakana kosa anefa, ireo tsy afa-po amin’izany fitoriana na fitarainana izany.

    Hamoaka ny voka-pifidianan vonjimaika amin’ity herinandro ity ny eo anivon’ny Vaomiera manokana eo anivon’ny faritany.

Synèse R.

 Miantso fitoniana. Nitondra ny heviny manoloana ireo hetsika fanoherana ny voka-pifidianana na koa ny fametrahana fitoriana sy fitarainana ny minisitry ny Raharaham-bahiny, Atallah Béatrice, omaly tetsy Anosy.

“Aleo andrasana am-pitoniana ny voka-pifidianana mba hamerenana sy hametrahana an’i Madagasikara amin’ny toerana sahaza azy. Tokony hoeken’ny rehetra ny vokatra eo ka aoka tsy hakatona intsony ny varavarana efa misokatra amin’ny fianakaviambe iraisam-pirenena amin’ny hanampiana antsika”, hoy izy, tamin’ny mpanao gazety.

    Notsiahiviny fa eo ireo sehatra ahafahana mitaraina sy mitory ho an’ireo tsy afa-po. Nanambara ny tenany fa nizotra am-pilaminana amin’ny ankapobeny iny fifidianana iny.  “Sarotra ny nanao hosoka tamin’iny ary tsy mitombina koa ny filazana fa mbola misy manova ny vokatra rehefa ao amin’ny SRMV. Azo atao koa anefa ny manao fampitahana ny fitananana an-tsoratra (PV)… Nanana delega na solontena koa ireo kandidà teny anivon’ny birao fandatsaham-bato (BV)…”, hoy ihany ity filohan’ny Cenit teo aloha ity.

      Manoloana ireo rehetra ireo, nanamafy ny minisitra Atallah Béatrice fa tsy fotoan’ny korontana intsony izao. “Efa mijaly loatra ny vahoaka…Ahafahantsika mitondra ny fampandrosoana eny anivon’ny kaominina iny fifidianana iny satria efa nandrasan’ny iraisam-pirenena”, hoy ihany izy.

     Tsiahivina fa nandray ny ambasadaoron’i Japon, Ryuhei Hosoya ny minisitra tamin’io fotoana io. Natao sonia tamin’izany ny fiaraha-miasan’ny firenena roa tonta amin’ny hampitaovana ny hopitalin’i Befelatanana sy hanarenana ireo vakoka hany sisa tsy may eny Manjakamiadana ka mitentina 8 000 tap Ar zany.

Synèse R.  

Malalaka ny fanondranana volamena manomboka izao. Tanjona lehibe kendrena amin’izany ny hialana amin’ny informel sy hisorohana ny fanondranana an-tsokosoko, mamono antoka manomboka any amin’ny mpitrandraka ifotony hatrany amin’ny kitapom-bolam-panjakana. Matetika faheno ny fisian’ny volamena tratra any amin’ny seranam-piaramanidina, saingy matetika ihany koa tsy hita izay fiafaran’izy ireny. Izany hoe, mbola misy tambajotra hafa indray manodina izany hiverenana any amin’ny varomaizina.

Manomboka izao, omena sehatra malalaka ireo mpihary volamena manomboka any amin’ny mpitrandraka hatrany amin’ireo mpanondrana azy. Ao anatin’ny fanarahan-dalàna avokoa no anaovana izany. Mitovy amin’ny harena an-kibon’ny tany rehetra ny volamena, toy ireo vatosoa izay malalaka ihany koa ny fanondranana azy fa ao anatin’ny fanarahan-dalàna. Hita mantsy hatramin’izao fa vao mainka miteraka fatiantoka any amin’ny kitapom-bolam-panjakana, indrindra any amin’ireo toerana nivoahany, ny lalan-tokana any amin’ny Banky foibe.

Koa hanara-maso akaiky ny fampiharana ity lalàna ity ny ao amin’ny minisiteran’ny Harena stratejika sy ny solika miaraka amin’ny Banky foibe, hanentanana ny olona miasa amin’ity sehatra ity hiala amin’ny “informel”.

M.C

Ho an’ny Sehatra iombonana ho an’ny fananan-tany, tena manome tombontsoa ny Malagasy ny voafaritry ny volavolan-dalàna ny 26 mey teo. Novain’ny fanjakana indray anefa izany, ary nanaiky ny tsindry nataon’ny mpiasan’ny fananan-tany ny 5 aogositra teo.

Tsy mety milamina! Nihaona tamin’ny mpanao gazety, omaly ny Sehatra iombonana amin’ny fananan-tany (Sif). Nanotrona azy ireo koa ny fikambanana fiaraha-monina sivily sy ONG maro, toy ny AVG, ny CNPFDH, ny Fekritama, ny FVTM, ny Fifata, ny FBM-KMF-Cnoe, ny Haona Soa, ny ONG isany, Efa, Fiantso, Lalana, Saha, sns.

Tsy eken’izy ireo ny nanovan’ny fanjakana indray ny Politikan’ny fananan-tany (LPF), efa voarafitra ny 26 mey teo. Antony, nilefitra teo anoloan’ny tsindry nataon’ny mpiasan’ny fananan-tany, tamin’ny alalan’ny fitokonana nandritra ny roa volana ny fanjakana, ka namoaka fanapahan-kevitra indray ity farany ny 5 aogositra teo fa hiara-midinika amin’ny teknisianin’ny fananan-tany ny hanovana azy indray.

Vao vita fifidianana

Manoloana ireo, toherin’ny Sif ny hanovana ity LPF ity, satria efa mitsinjo ny fahafahan’ny Malagasy mitompo ny tany jariany  ny lalàna tamin’ny taona 2005, nanombohana nanavaozana ny lalàna, ary notohizan’ilay nivoaka tamin’ny 26 mey 2015.

Nilaza ny mpandrindram-pirenena ny Sif, Raparison Eric, fa anisan’ny zava-dehibe nivoitra tamin’izany ny fanomezana ny kara-tany zarain’ny Birao ifoton’ny fananan-tany teny amin’ny kaominina, manamarina ara-panjakana ny fitompoan’ny Malagasy nanajary ny tanim-panjakana. Nanaiky izy fa nisy ny lesoka nataon’ny ben’ny Tanàna, saingy tsy tokony ho ny lalàna no novaina fa misy ny lalàna ara-pitsarana manasazy ireo meloka. “Etsy ankilany, vao vita fifidianana isika, ary voafidy ho lanim-bahoaka ny ben’ny Tanàna, ka aiza ny tena endriky ny fitsinjaram-pahefana tena izy”, hoy ihany izy.

Amin’ny Sif, miverin-dalana ny fanavaozana ny fananan-tany sady tsy manome tombontsoa ny fahazoan’ny Malagasy ny tany. Antony, mitaky ny tsy maintsy hanovana ny kara-tany ho titra ny mpiasan’ny fananan-tany. Iaraha-mahalala anefa ny dingana lava sy handaniana volabe vao mahazo titra, ary mazava ho azy fa tsy maintsy ny manam-bola sy ny vahiny ihany no hahazo ny tany, fa tsy ny malagasy maro an’isa velively. “Tsy hitondra fampandrosoana ho an’ny firenena izany satria ny Malagasy no manajary ny tany”, hoy ny filohan’ny Sif, Randrianomenjanahary Haingoharison.

Tsy marina fa tsy noresahina ny teknisianina

Nanitsy koa ny mpandrindra nasionalin’ny Sif, fa diso ny filazan’ny mpiasan’ny fananan-tany hoe tsy noresahana sy tsy nifampidinika tamin’ny famolavolana ilay lalàna ny 26 mey 2015. Nanatrika hatrany izy ireo nandritra ny fifampidinihana rehetra niaraka taminay ao amin’ny fiarahamonina sivily.

Nanamarika koa ny Sif fa anisan’ny niady ny hampitovian-jo ny lentan’ny teknisianin’ny fananan-tany (sokajy 8) amin’ny mpiasam-panjakana ambony hafa. Nahavariana anefa fa nilefitra tamin’ io fitakiana io indray izy ireo.

Nanamafy ny solontenan’ny Sif avy any amin’ny faritra, fa tsy mahazo tombontsoa amin’ity lalàna vao havaozina ity mihitsy ny any amin’izy ireo, toy ny olana amin’ny ady tany any Taolagnaro, ohatra. Tsy mahalala ny tantaran’ny toerana misy olana ny ben’ny tanàna, hany ka izay manam-bola sy ny vahiny ihany no mahazo ny tany.

Randria

Mitsidika sy mandalo eto amintsika, nanomboka ny faran’ny herinandro teo, ny governoran’ny distrika 403B2 eo anivon’ny Lions club international, Alexandre Chane Fan.

     Nambaran’ny tamin’ny mpanao gazety tetsy Anosy, ny asabotsy teo, ny fitohizan’ny asa sosialy ataon’izy ireo. “Anisan’izany ny fanampiana sy fanohanana ireo mponina sahirana sy mahantra. Eo koa ny fihaonanay amin’ireo mpikambana, indrindra ireo Lions club any anivon’ny faritra rehetra any”, hoy izy.

       Tsiahivina fa maharitra roa taona ny fe-potoam-piasan’i Alexandre Chane Fan amin’ny maha governora azy.

       Haharitra hatramin’ny 25 aogositra kosa, ny fitsidihany eto amintsika, rehefa avy atsy Maorisy ary hihazo ny Nosy Mayotte aorian’izany.

      Marihina fa ivondronan’ny club 63 ahitana an’i Maorisy, La Reunion, Seychelles, Mayotte ary Djibouti sy Madagasikara ny distrika 403B2 eo anivon’ny Lions club international.

Synèse R.

Sary mivoitra malefaka. Io no nandikana ilay karazana fomba fanaovana sary « Bas relief ». « Tsy mbola fantatra loatra izy io raha oharina amin’ny sary hosodoko », hoy i Myonja, mpanakanto arakendrika amam-bika. Nomarihiny anefa fa efa nanao ny « bas relief » hatry ny ela ny mpanao sary sokitra.

Ny fanaovana azy eo ambony zavatra toy ny baoritra, plastika, sns, no somary hadinodino. Tsy voatery hahay sary vao afaka manao ny sary mivoitra malefaka. Mila lakaoly, baoritra, poti-taratasy, na vovon-kazo ny fanatontosana izany. Tsy fampiasa amin’ny sary mivoitra loatra ny loko maro, raha ny fanazavan’ny mpanakanto mahay azy ity.

HaRy Razafindrakoto

Nanomboka, omaly ny fitokonan’ny mpiasan’ny Jirama, notarihin’ny sendikà valo tamin’ireo 11 ao amin’ity orinasa ity. Araka ny efa notaterina teto, tsy mankasitraka ity fitokonana ity ny telo tamin’ireo sendikà. Ho an’ireo mpitokona, mijoro amin’ny heviny izy ireo tsy manaiky ny hamindrana ny fitantanana ny Jirama Mandroseza sy Ivolobe Toamasina amin’ny tsy miankina. Raha ny zava-nisy, omaly, maro ireo masoivoho nisokatra teto Antananarivo, toy ny teny Ambatonakanga, ohatra, afaka nandray ny mpanjifa ary nizotra soa aman-tsara ny fandoavana faktiora.

Milaza ireo mpitarika ny grevy fa tsy misy fe-potoana ity fitokonana ataon’izy ireo ity. Etsy ankilany, nanome toky ny mpanjifa ireo sendikà telo fa mivoha avokoa ny masoivoho manerana ny Nosy manomboka anio.

Randria

Nanamafy ny tsy ankasitrahany ny fitokonana ny sendikà telo ao anivon’ny Jirama, omaly. Antony, tsy hitondra vahaolana velively ny hetsika mampikatso raharaha toy izao. Amin’izy ireo, efa mandeha ny fifampidinihana ary nisy ny toky nataon’ny minisitry ny Angovo, fa hitondra ny raharaha eny anivon’ny filakevitry ny minisitra, tarihin’ny filoham-pirenena amin’ny alarobia ho avy izao.

 Raha tsiahivina ny disadisa, manaiky ny hamindram-pitantanana ny toby eny Mandroseza ny sendikà Sat, Sem ary ny Sekrima. Mitsipaka izany kosa, ireo sendikà valo hafa, miandany amin’ny fitokonana nanomboka, omaly.

Ankoatra ireo, efa manomboka ny antso tolo-bidy, hanaovana ny fanadihadiana. Nanome toky ny mpiasa ny minisitry ny Angovo, fa havoaka ampahibemaso sy amin’ny mpanao gazety ny valiny. Ireo roa lehibe ireo no anisan’ny nahatonga ny sendikà telo ao amin’ny Jirama tsy mankasitraka ny fitokonana. Handray fanapahan-kevitra izy ireo aorian’ny alarobia ho avy izao, raha hanohy ny asa na koa hiditra amin’ny fitokonana hanaraka iretsy efa nitarika, omaly.

“Ho tafarina afaka herintaona ny toe-bolan’ny Jirama”

Amin’ny votoatiny, nilaza ny filohan’ny Sat Jirama, Haja Maminirina, fa mahatonga izao olana izao ny fahasahiranana ara-bolan’ny Jirama. “Tsy manam-bola ny Jirama ka tsy maintsy hany lalan-kizorana ny fiantsoana ny tsy miankina”, hoy izy. Raha mizotra araka ny tokony ho izy anefa ny fifanarahana amin’ny Symbion power, nitsotra i  Haja Maminirina, fa “hilamina afaka herintaona ny toe-bolan’ny Jirama”.

 Anisan’ny mahatonga izany, “mora kokoa noho ny masonkarenan’ny angovo vokarin’ny Jirama (672 Ar/kwh) ny hivarotan’ny Symbion power (460 Ar/kwh)”, hoy ny Dr. Rakotomanana Vololona, sekretera jeneralin’ny Sekrima Jirama. Nambarany koa fa raha ny lafiny teknika, mora kokoa ny saran’ny herinaratra rehefa lava ny fe-potoan’ny fifanarahana, ary lafo raha fohy.

Njaka A.

Manamafy ny fanohanana ireo mpiompy any amin’ny faritra Androy ny tetikasa Giz nandritra ny Fier-Mada farany teo. “Kaominina manana biby fiompy betsaka, ny any Beloha, Tsihombe, Bekily ary Tsihombe, izay mbola tokony hitombo betsaka ary indrindra hanana ny toerany eo amin’ny lafiny fihariana fa tsy mandeha amin’ny fahazarana fotsiny”, hoy Nenana Bodo, teknisianina ao amin’ny Giz miasa any amin’iny faritra iny. Nasiany teny manokana ny fiompiana osy. Fianakaviana 6.000 kendrena tohanana amin’izany, ao anatin’izany ny mpiompy vehivavy Amin’izao fotoana izao, mpiompy 1.000 aloha no efa tratra hitondrana fanentanana. Hanampiana azy ireo manomboka amin’ny fanofanana, famokarana, hatrany amin’ny varotra.

Tsy ampy dokotera mpitsabo biby

Laharam-pahamehana ny fitandroana ny fahasalaman’ireo biby ireo. Olana iray lehibe anefa eto amintsika, ny tsy fahampian’ny dokotera mpitsabo biby sy ireo teknisianina mpanampy azy ireny. Efa atao any an-toerana izao ny fanaovana vaksiny ireo biby ireo, hiadiana amin’ny aretina isan-karazany. Miara-miasa amin’ny Giz amin’ity tetikasa ity ny Tranoben’ny tantsaha any an-toerana, manampy ireo mpiompy. “Tsy marina loatra ny hoe mahantra ny mponina any atsimo. Betsaka ny harena eo am-pelatanan’izy ireo, saingy tsy fantatr’izy ireo ny manome lanja izany. Ohatra, fianakaviana iray manana osy anjatony, saingy ny fihariana ireny biby ireny mba hampidi-bola ho azy ireo no tsy fantatry ny maro”, hoy  Nenana Bodo avy amin’ny Giz.

Amin’izao fotoana izao, efa ataon’ny Giz ihany koa ny fampihaonana ireo mpiompy sy ny mpandraharaha. Efa misy amin’ireo mpandraharaha ireo tonga any Androy mifampiresaka amin’izy ireo. Mpanelanelana kosa, tsy hisian’ny fanararaotana ny Giz sy Tranoben’ny tantsaha. Mbola lavitra ezaka ny asa miandry, manala tsikelikely  ny mponina ao anatin’ny tsy fahalalana.

R.Mathieu

Nisy ny fanambarana nosoniavin’ny olona vitsivitsy, milaza fa “tsy mandray baiko avy any amin’ny filohan’ny Sat Jirama, Haja Maminirina intsony”. Tsotra ny valin-tenin’ity farany, omaly. Lanin’ny kongresin’ny fikambanana ny tenany nanomboka ny taona 2011, sady fotoana nankalazana ny faha-20 taon’ny sendikà. Araka izany, ny kongresy ihany ny rafitra hany afaka mifidy ny filoha sy ny mpikambana ao amin’ny birao. Nampahatsiahiviny rahateo fa ho tapitra amin’ity taona ity ny fe-potoam-piasan’ny birao ary ho tontosaina amin’ny 28-29 aogositra ho avy izao ny kongresy manaraka.

Fanapahan-kevitry ny 16 amin’ny 20

Manoloana ireo, noraisin’ny mpikambana ao anatin’ny birao fa miteny amin’ny anaran’ny tenany manokana ireo maneho hevitra tsy mifanaraka amin’ny anaran’ny Sat Jirama. Tsiahivina fa anisan’ny fitakian’ity sendikà ity ny fanomezana fitantanana ny fotodrafitrasam-pamokarana ho 20 taona (mise en concession), ny fanaovana fanadihadiana (audit) ary ny fandoavan’ny fanjakana ny trosany amin’ny Jirama. Nanapa-kevitra ny mpikambana 16 tamin’ireo 20 ao anatin’ny birao nasionaly sy ny solontenan’ny delegen’ny Sat.

Saika efa nitsipozipozy ity sendikà ity, saingy noho ny ezaka nataon’ny filohany Haja Maminirina sy ireo mpikambana ao amin’ny fitantanana, velom-bolo izany ary nitombo sy niparitaka nanerana ny Nosy ny mpikambana. Tsiahivina fa ny Sat Jirama no hany nahatafiditra solontenan’ny mpiasa ao anivon’ny filakevim-pitantanan’ny Jirama.

Njaka A.

Mahavoka-bary betsaka ny any amin’ny faritra Ihorombe. Karazany iray ny Mangafototra tohanan’ny vondrom-pikambanana Loharano any an-toerana. Nampahafantatra izany nandritra ny Fier-Mada farany teo ny OPR Fikambanan’ny mpamboly vary.

Mangafototra, karazam-bary iray volena any Ivohibe, Ihosy, Iakora, Ranotsara avaratra, samy ao amin’ny faritra Ihorombe. Mampiroborobo izany any amin’iny faritra iny ny vondrom-pikambanana Loharano miaraka amin’ny OPR Fimpava, fikambanan’ny mpamboly vary, nandray anjara tamin’ny Fier-Mada, ny herinandro lasa teo, teto an-dRenivohitra.  “Karazam-bary tsara fikarakarana ataon’ny tantsaha any amin’ireo faritra ireo ity Mangafototra ity, hahazoana  6 hatramin’ny -8 t isaky ny hekitara raha SRA no ampiharana azy ary mahatratra 8-10 t raha SRI ”, hoy Rakoto Paul, mpamokatra masomboly amin’io karazam-bary io, miasa any amin’iny faritra Ihorombe.

Amin’izao fotoana izao, mampahalala ny fisian’io vary io ny fikambanana “Slow food” any Italia. Ny taona 2014, nentina nandray anjara tamin’ny tsenabe iraisam-pirenena tany Italia ny Mangafototra. Betsaka izao ireo tsenam-barotra any an-toerana manafatra azy avy aty Madagasikara. Ny mampiavaka azy, manomboka eo amin’ny masomboly hatrany amin’ny fijinjana azy, kalitao natoraly “bio 100 %”.

“Ezahina aparitaka manontolo any amin’iny faritra iny ity vary ity, hoentina hisarihana ny tantsaha hamokatra azy bebe kokoa. Ampy ny rano, afaka mamboly intelo isan-taona any an-toerana, manomboka ny volana aogositra, novambra ary janoary. 90 andro ny faharaten’ny voly”, hoy ihany Rakoto Paul.

Aparitaka any Matsiatra Ambony

Manomboka aparitaka any amin’ny faritra Matsiatra Ambony ity karazam-bary iray, ity mifaninana amin’ireo karazam-bary hafa efa mahazatra volena any an-toerana, toy ny vary gasy sy makalioka. Mampirisika ireo tantsaha ny OPR Fimpava noho ny tombontsoa maro mety ho azon’ireo mpamboly. Afaka volena intelo, indroa raha kely ity vary ity ary avy hatrany ahitana lalam-barotra eto an-toerana na any ivelany. Olana ho an’ireo mpamboly, ny halatr’omby mahazo vahana hatrany. Ny omby anefa, manampy betsaka amin’ny fikarakarana ny tany volena.

R.Mathieu

Ho fanampiana ny tantsaha mpamboly ihany, nahavita fitaovana iray fanamorana fanondrahana velaran-tany ny Patrakala. Nampahafantarina tao amin’ny Fier-Mada izany fitaovana izany, ho fitsitsiana rano sy hanafaingana fotoana amin’izany asa asa izany. Rehefa mitambatra ny fotoana sy ny rano lany betsaka, anisan’ny mampitombo masonkarena ihany koa ka tokony hotsitsiana, araka ny fanazavan’ny teknisianina ao amin’ny Patrakala. Maro ny faritra efa mampiasa io fitaovana io, toy ny any Vakinankaratra, Matsiatra Ambony, Anosy, Menabe, saingy mbola mila fanentanana.

Tantsaha maro any amin’ireo faritra ireo sy faritra hafa, tokony hahafantatra manomboka izao ny fomba fitsitsiana rano, nefa afaka miantoka ny fahatsaran’ny voly. Azo ampidirina amin’ity fitaovana ity, ohatra, ny zezika rano sy ireo karazam-panafody hafa. Manamora sy manafaingana ary miaro karazam-boly toy ny legioma amina velaran-tany 50, 200, 400, 500 m2 ny fampiasana io fitaovana io, indrindra amin’izao fotoana tsy mahampy rano izao.  Raha maherin’io ny velaran-tany io ny tany volena, azo atao ny manao kômandy manokana. Efa nahazo fanampiana sy fankatoavana avy amin’ny Pnud, Prosperer sy ONG maro hafa ny fampiasana izany ny taona 2010 sy 2011. Anjaran’ny tantsaha tsirairay na ny fikambanan’ny mpamboly no mijery izay fomba hahazoana mampiasa izany.

R.Mathieu

Hetsika hiompana manontolo amin’ny mozika klasika. Efa notaterina teto fa hampitiavana ny mozika klasika, mba tsy hijanona ho an’ny olom-bitsy intsony, ny « Classik’Art ». Hotontosaina ny 22 hatramin’ny 30 aogositra izao izy io, amin’ireo toerana manan-tantara maro eto Antananarivo. Araka ny fanambarana nataon’ny komity mpikarakara, hatao sehatra hanandrantana ny talentan’ireo mpanakanto malagasy tanora ihany koa ny hetsika. Misy mpihira, mpitendry, antoko mpihira, sns, izy ireo, izay tsy mena-mitaha amin’ny vahiny. Anisan’izany, ohatra ny « ténor » Fitahiana Rasendrahasina sy ny « baryton » Michaël Rakotoarivony, sns. « Hanohy ny ezaka efa natombok’ireo sekoly mampianatra mozika izahay, amin’ny fampitiavana ny mozika klasika sy ny fanomezana sehatra ireo tanora manan-talenta », hoy Rakotoarimino Antsanirina Hery Fifaliana na i Rahf, izay filohan’ny komity mpikarakara ny hetsika.
Na vao andiany voalohany aza, handray manan-talenta vahiny, efa fanta-daza eo amin’ny sehatry ny mozika klasika, ihany koa ny « Classik’Art », mandritra ireo andro vitsivitsy ireo. Tsy handray anjara amin’ny seho fotsiny, fa hizara traikefa ihany koa izy ireo.

Zo ny Aina

Firenena 190. Izay no voalaza ho isan’ireo firenena nanana solontena tamin’ny fiadiana ny tompondaka eran-tany eo amin’ny lomano, taona 2015. Fifaninanana notanterahina tany Kazan, Rosia, ny 24 jolay – 9 aogositra teo.

Tsy tazana nandray anjara tamin’iny andiany faha-16-n’ny fiadiana ny tompondaka eran-tany iny indray i Madagasikara. Marihina anefa fa saika voaasa ary nanana solontena tamin’izany hatrany isika amin’ny fiadiana ny tompondaka eran-tany, taranja lomano, Eny, fa na dia amin’ny alalan’ny fanasana manokana na “wild card” fotsiny ihany aza no ahafahantsika mandray anjara. Tsy mbola fantatra mazava kosa aloha, hatramin’izao, izay mety ho anton’ny tsy nandraisana anjara.

Ankoatra izay, nitsimbadika ny filaharana ankapobeny amin’ny fahazoana medaly tamin’iny indray mitoraka iny. Nosongonan’i Sina i Etazonia. Nahazo medaly 35 iry firenena voalohany ka ny 15 amin’izany volamena avokoa, folo volafotsy ary 10 alimo. Manaraka an’i Sina eo amin’ny laharana faharoa, ry zareo Bekintana, nahazo medaly 33 ka ny 13 volamena, 14 volafotsy ary enina alimo. Tany amin’ny laharana fahatelo i Rosia, mpampiantrano, nandrombaka medaly 17 (volamena sivy, volafotsy efatra, alimo efatra).

M.N.

Hanomboka afaka roa herinandro, ny fifaninanana ho an’ny sokajy U21, eo amin’ny taranja rugby. Ireo eny anivon’ny boriborintany no hiatrika izany. Fihaonana,  hifantenana ireo mpilalao hoavin’ny Makis de Madagascar.

Hotontosaina, etsy amin’ny kianja Makis, ny 22 ka hatramin’ny 30 aogositra ho avy izao, ny andiany faharoa, amin’ny fiadiana ny ho tompondakan’ny U21, taranja rugby. Toy ny mahazatra, fifaninanana natao ho an’ireo boriborintany dimy eto an-drenivohitra miampy an’Andrefan’Iarivo, izay hikambana amin’ny boriborintany fahenina sy Atsimondrano ary Avaradrano sy ireo ekipa avy any amin’ny faritra, izy ity.

Hozaraina sokajy roa ireo ekipa mandray anjara ka hifandimby hifanintsana.

Miatrika ny manasa-dalana, ireo ekipa roa voalohany, ary izay tafavoaka eo indray no manao ny famaranana. Marihina fa tsy maintsy ireo mpanazatra manana ny diplaoma «Niveau II», no mitondra ireo boriborintany tsirairay avy.

Nomarihin’i Berthin Zoto, tomponandraikitra voalohany amin’ny fikarakarana ny fihaonana, fa voatery natao herinandro ny fifaninanana noho ny fisian’ny «Top 14 Analamanga», hanomboka atsy ho atsy.

Tsy maintsy kara-panondro no entin’ny mpilalao tsirairay ho solon’ny kara-pilalaovana ny «licence», mandritra ny fihaonana. Na izany aza, hisy paikady manokana, hisorohana ny mety ho fisian’ny fangalaran-taona, ataon’ny mpilalao na ireo raiamandreny eo anivon’ny boriborintany, izay efa zatra manao izany.

Raha tsiahivina, anisan’ny nanamaloka ny andiany voalohany, ny fisian’ireo mpifaninana maromaro, tratra tamin’izany hala-taona izany.

Tanjon’ny fifaninanana, ny fifantenana ireo mpilalao handrafitra ny Makis de Madagascar. Nomarihin’i Berthin Zoto, fa mpilalao avy amin’ny U21, nofantenana tamin’ny taon-dasa, ny 70 % – n’ireo ao anatin’ny Makis ankehitriny.

Tsiahivina fa ny boriborintany fahadimy, no tompondaka tamin’ny taona 2014.

Tompondaka

Nanomboka ny asabotsy 8 aogositra lasa teo, etsy amin’ny kianja Acsa Ambohidahy ny fiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara, sokajy rehetra, eo amin’ny taranja tenisy amin’ity taona 2015 ity. Hiavaka ny fihaonana satria hisy mpilalao mila ravinahitra any ampitan-dranomasina, handray anjara.

Anisan’ireo Rajaobelina Rija sy Rakotohasy Jean-Jacques ary Sisko, izay samy mipetraka any Frantsa avokoa. Eo koa Rasolomalala Niriantsa, avy any Etazonia. Samy hiatrika ny fifaninanana eo amin’ny sokajy «1^ère série» avokoa izy ireo. Hangotraka izany ny fihaonana satria hiandry azy ireo Razafimahatratra Zarah sy ry Ratsifandrihamanana Mamy Ialy.

Ankoatra izay, mbola hisy mpifaninana malagasy avy any ivelany koa eo amin’ny sokajy zandriny, amin’ny alalan’i Bassi Isabelle, mipetraka any Frantsa. Ao amin’ny sokajy U14 kosa no hisy azy. Hifampitana amin-dry Mialy sy ry Narindra ary Fitia izany izy, amin’ity. Mahatratra 250 mianadahy mianaka ny mpifaninana amin’ity fifaninanam-pirenena ity, avy amin’ireo ligim-paritra fito: Analamanga, Vakinankaratra, Boeny, Amoron’i Mania, Matsiatra Ambony, Antsinanana, Atsimo Andrefana.

Anisan’ny zava-baovao tamin’ity fifaninanam-pirenena ity ny lalao ho an’olon-droa miaraka lahy sy vavy. Niditra an-tsehatra voalohany ireo ao amin’ny sokajy zandriny sy ny «vétéran».

 Miary Narindra

Ireo vokatra teo amin’ny U14 lehilahy :

-Tahiry, nandresy an’i Lovaniaina (6/3 ; 6/0)

-Mandresy, nanilika an’i Toky (6/4 ; 7/5)

-Iranja, nandresy an’i Tsara (6/3 ; 6/2)

« Hoentina hafindra amin’ny ordinatera amin’izay ny nataon’ny mpiadina amin’ny taranja rehetra anio satria vita tanteraka ny fitsarana ny taratasim-panadinana », hoy ny lehiben’ny foibem-pitsarana lycée Analamahitsy. Mbola nanamafy izany ny mpiandraikitra ny foibem-panadinana iray hafa eto an-dRenivohitra. Vita tanteraka ny fanakambanana ny taratasim-panadinan’ny mpiadina ho an’ny taranja rehetra.

Hampiditra ny naoty amin’ny ordinatera izao ny mpiasa ka mila telo na efatra andro izany miaraka amin’ny fanamarinana samihafa eny amin’ny INFPA Mahamasina.

Heverin’ny tomponandraikitra fa hivoaka ny zoma na asabotsy ny valim-panadinana ho an’ny eto Antananarivo. Ho an’ny Cisco sasany, nivoaka ny faran’ny herinandro ny vokatra satria vitsy kokoa ny mpiadina ka haingana ny fitsarana sy ny « délibération ».

« Sarotra kokoa ny laza adina na tafiditra amin’ny fandaharam-pianarana natao avokoa aza no nitranga tao », hoy ny mpiadina. Tanjon’ny minisitera rahateo ny hampiakatra ny kalitaon’ny mari-pahaizana ka nasondrotra ny lentan’ny laza adina nomena ny mpiadina BEPC tamin’ity taona ity.

Vonjy

Nisantatra ny fiofanana nomen’ny minisiteran’ny Fanabeazam-pirenena ny talen-tsekoly ny fiandohan’ny volana teo. Hanaraka azy ny mpampianatra eny amin’ny CEG ny 17 aogositra izao ary farany ny mpampianatra eny amin’ny EPP mandritra ny enina herinandro eny anivon’ny toeram-panofanana mpampianatra 16 manerana ny Nosy. Hisahana ny fanofanana ny olona 16 avy amin’ny ivontoeram-panofanana sy olona 10 avy amin’ny INFP Mahamasina. Maharitra enina herinandro ny hetsika ary hozaraina amin’ireo mpiofana ny fomba fampitana fahalalana amin’ny ankapobeny. Manampy izay ny fampianarana manokana ny taranja mathématique, français, malagasy taranja fototry ny fanabeazana.

Anisan’ny iompanan’ny fanofanana koa ny mpampianatra Fram vao avy noraisina mpiasam-panjakana. Hitohy ao anatin’ny  roa taona ny fanofanana hampiakarana ny kalitaon’ny fampianarana, izay tafiditra ao anatin’ny tetikasa PAUET sy PAUSENS vatsian’ny banky iraisam-pirenena.  Hiantefa amin’ny faritra valo ny asa : Atsimo Atsinanana, Vatovavy Fitovinany, Androy, Anosy, Atsimo Andrefana, Sava, Analanjirofo ary Menabe miampy ny faritra fito hafa ao Itasy, Bongolava, Ihorombe, alaotra Manoro, Sofia, Amoron’i Mania ary Matsiatra Ambony. « Hahazo ny anjarany kosa, ny farita fito ambiny amin’ny taona faharoan’ny fiofanana », hoy ny tomponandraikitra.

Vonjy

 Nanatevin-daharana ny fitokonana misy eto amin’ny firenena koa ny mpianatra eo anivon’ny ENS Ampefiloha. Nanomboka omaly, ary mandritra ny fotoana tsy voafetra izany, araka ny nambaran’izy ireo.  

Nanapa-kevitra ireo mpianatra miofana ho mpampianatra, ao amin’ny ENS (Ecole Normale Superieure) Ampefiloha fa hanao fitokonana faobe ary tsy voafetra, nanomboka omaly alatsinainy. Nivoaka tao an-dakilasy avokoa ireo mpianatra avy amin’ireo taranja rehetra, teny an-toerana ary manao fitokonana. Tsy niandry ela, niditra an-tsehatra avy hatrany ny Emmo/Reg nandrava ny hetsika sy nandrisika ny mpianatra hiverina any anaty efitrano fianarana. Nandoro kodiarana ny mpianatra nandritra ny zavatra nataon’izy ireo teny an-toerana.

Araka ny nambaran-dRatolojanahary Sylvain, filohan’ny mpianatra eo anivon’ny ENS, dia ny famerenana ny zon’izy ireo hianatra, satria ao anatin’ny fotoam-panadinana izy ireo ankehitriny. Eo koa ny fanomezana lanja ny sehatry ny fampianarana eto Madagasikara no antony fa tsy misy ankoatra izay.

Efa nisy ihany ny fifampiresahana tamin’ny minisiteran’ny Fampianarana ambony, saingy tsy nahitam-bokany izany, ka voatery niditra tamin’izao dingana izao, izy ireo. Nomarihin’ity filohan’ny fikambanan’ny mpianatra eny amin’ny ENS ity, fa mbola hetsika fanairana ny  fitondram-panjakana ihany aloha hatreto no ataon’izy ireo, fa mety hitohy amina hetsika hafa raha tsy misy ny fiovan’ny toe-draharaha. Mbola tsy naneho hevitra kosa momba ny fitokonan’ny mpampianatra mpikaroka ny mpitarika ny association pédagogique sasany fa miandry ny tapa-kevitry ny Seces. Betsaka ny mirona amin’ny fanaovana hetsika saingy tsy amin’ny korontana fa ao anatin’ny filaminana hatrany. Tsy mety ny korontana toy izay nitranga farany teo ka nampiditra an-tsehatra ny mpitandro filaminana.

Efa manao fitokonana tahaka izao ataon’izy ireo koa ny any amin’ny Oniversiten’i Toamasina, ary mety handray anjara ihany koa ny amin’ny faritra hafa.

Hivory ny Seces Antananarivo anio

Etsy ankilany, nanamafy ny Seces sampana Antananarivo fa mitohy ny hetsika ary hanapaka ny hotohin’ny fitakiana izy ireo, anio eny Ankatso. Miankina amin’izay tapaky ny mpikambana ny zavatra hatao, araka ny fanazavan’ny filohan’ny sampan Antananarivo.

Ankoatra izay, nanomboka ny fitokonany ihany koa ny mpianatra any amin’ny Oniversite n’i Toliara. Noho ny fiatoan’ny fampianarana, nandritra ny herinandro maromaro noho ny olan’ny Seces, no anton’izany. Mandrahona ny hivoaka ny toerana misy azy ireo, ao Maninday, amin’ny andro manaraka ireo mpianatra ireo, raha tsy voavaly araka ny tokony ho izy, ny fangatahany.

Vicky (mpianatra asa)

CISCO Faratsiho: Niharatsy ny voka-panadinana BEPC tao Faratsiho raha mitaha ny tamin’ny taon-dasa araka ny vaovao voaray avy eo anivon’ny CISCO ao an-toerana. Nametraka fanamby kosa noho izany izy ireo fa hanao izay faran’ny heriny amin’ny fanentanana ireo mpianatra sy mpampianatra mba hiezaka araka izay tratran’izy ireo hampitomboana ny taham-pahafahana amin’ny taona ho avy.

Ampanihy Andrefana: Mirongatra ao Ampanihy Andrefana amin’izao fotoana izao ny “fanasan-jaza” na ny fomba iray ataon’ireo Ray aman-dReny hamafana ny hadisoan’ireo zanany rehefa avy nandika lalàna teo amin’ny fiarahamonina. Fanambin’ny lehiben’ny fitsarana vaovao ao an-toerana, Rajaonah Angeline Leonie, anefa amin’izao fotoana izao ny hanafoanana io fomba io izay araka ny fanambarany dia mifanipaka amin’ny lalàm-panorenana.

Antalaha: Tra-tehaka ny olona roa voarohirohy fa mpandoro tanety sy mpikapa hazo no sady mpamokatra sy mpivarotra rongony tao Antalaha. Fiaraha-miasan’ny mpitandro ny filaminana sy ny WCS na ny mpiandraikitra ny loza voajanahary ao an-toerana no nahatratrarana ireto voarohirohy ireto. 102 fototra ary milanja 97 kilao ny rongony miaraka amin’ny voany tratra tany amin’izy ireo araka ny fampitam-baovao nomen’ny mpitandro filaminana ao an-toerana.